خلاقیت چیست؟ این سوالی است که شاید ذهن بسیاری از افراد را درگیر کند. ایده‌های خلاقانه در بسیاری از موقعیت‌ها، در حین کار، در مشاغل، سرگرمیها و کارها به ذهن خطور می‌کنند. اگر هنرمند، نویسنده، نوازنده، عکاس یا طراح خوبی هستید، احتمالا بسیاری افراد، شما را به‌عنوان فردی خلاق می‌شناسند.
شاید ایده جدیدی برای مشکلی در کسب و کار کوچک خود پیدا کرده باشید که خلاقانه بوده است. شاید در یک کلاس بوده باشید، یک اثر را به روشی جدید و متفاوت تفسیر کرده باشید و استاد نیز شما را به‌دلیل ارائه دیدگاه متفاوت یا بینش متفاوت تحسین کرده باشد. اما اگر می‌‌خواهید بدانید خلاقیت چیست؟ انواع خلاقیت کدامند و راه‌های پرورش خلاقیت چیست با ادامه این مطلب از راز چهار فصل همراه باشید تا پاسخ سوالات خود را دریافت کنید.
خلاقیت چیست؟
خلاقیت به فرایند تبدیل تخیلات، ایده‌ها و رویاها به واقعیت گفته می‌شود. در تعریف دیگر، فرآیندی است که به توسعه و خلق چیزی مفید یا ناب منجر خواهد شد. اگرچه عوامل زیادی مانند دانش و تجربه در ایجاد خلاقیت نقش دارند اما علوم اعصاب شناختی مانند تصمیم‌گیری و حل مسئله توسط مغز انسان در فرآیند خلاق شدن افراد، نقش مؤثرتری بازی می‌کنند.
تفکر خلاق، شکلی از تفکر واگرا است؛ اصطلاحی که روانشناس جی پی گیلفورد در دهه 1950 ابداع کرد. گیلفورد تفکر را به دو دسته تقسیم کرد: تفکر همگرا، که شامل جمع‌آوری حقایق برای تعیین یک پاسخ واحد است و تفکر واگرا یا تفکر جانبی که به جمع‌آوری ایده‌های متعددی از منابع مختلف و خلق یک ایده جدید گفته می‌شود. طوفان فکری که در آن تا حد امکان ایده‌ها و رویکردهای بیشتری را درباره یک مشکل خلاق جمع‌آوری می‌کند، نوعی تفکر واگرا است.
برای یادگیری بیشتر پیشنهاد می کنیم در دوره پاکسازی کوانتومی مقدماتی شرکت کنید.
هدف از توسعه و پرورش خلاقیت چیست؟
مهم‌ترین هدف افراد و جوامع از پرورش و توجه به خلاقیت چیست؟ خلاقیت و مهارت‌های زندگی مرتبط با آن برای تقویت نوآوری، حل مسئله و بهبود بهره‌وری، مهم هستند. نوآوری فرآیندی است که از طریق آن افراد، یا گروه‌هایی از افراد با ذهنیت کارآفرینی، ایده‌های جدید را توسعه می‌دهند یا ایده‌های موجود را با ایده‌های جدید تطبیق می‌دهند.
خلاقیت به خلق چیزهای جدید برای راحت‌تر کردن زندگی مردم منجر شده و به حل مسائل و مشکلات پیچیده کمک می‌کند. به همین دلیل، پرورش افرادی خلاق در جامعه برای حل مسائل و مشکلات مختلف اجتماعی، اقتصادی و دیگر حوزه‌ها ضروری است.
برای آموزش مراحل و تکنیک های حل مسئله مقاله مهارت حل مسئله چیست را بخوانید!
انواع خلاقیت چیست؟
پروفسور علوم اعصاب، آرن دیتریش، خلاقیت را بر اساس فعالیت‌های مغزی طبقه‌بندی کرده است. او در تحقیقات خود، چهار نوع خلاقیت را بر اساس نحوه درک ایده‌های خلاقانه معرفی کرد. اما چهار نوع مختلف خلاقیت چیست؟
1. خلاقیت آگاهانه و شناختی
کار توماس ادیسون بر روی لامپ که نیاز به آزمایشات متعددی داشت، نمونه کاملی از خلاقیت آگاهانه و شناختی است. افرادی که خلاقیت آگاهانه و شناختی از خود نشان می‌دهند، پژوهش‌محور هستند و از آزمایش‌ها و تحقیقات مکرر برای دستیابی به اهداف خلاقانه خود پشتیبانی می‌کنند.
بخشی از مغز به نام قشر پیش پیشانی مغز (PFC مخفف Prefrontal cortex) امکان تمرکز و جمع‌آوری اطلاعات طولانی مدت را فراهم می‌کند که نمونه‌ای از این نوع خلاقیت است.
مطالعه بیشتر: ضمیر ناخودآگاه چیست و چگونه کار می‌کند؟
2. آگاهانه و عاطفی
هر دوی قشر آمیگدال و قشر سینگولات مغز، خلاقیت آگاهانه و عاطفی را منجر می‌شوند تا منطق و حقایق را با احساس عاطفی ترکیب کنند. افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند، از سکوت و آرامش که به ایجاد لحظات الهام‌بخش و خلاقانه منجر می‌شوند، بهترین استفاده را می‌برند.
3. خود به خود و شناختی
درست مانند لحظه‌ای که افتادن سیب، الهام‌بخش نظریه‌های آیزاک نیوتن درباره جاذبه شد، خلاقیت خود به خودی و شناختی نیز چنین است. افراد خلاق در این دسته اغلب نیاز دارند تمرکز خود را صرف فعالیت‌های مختلف کنند. در این لحظات، عقده‌های قاعده‌ای مغز، ناخودآگاه را فعال می‌کنند و به قشر پیش‌پیشانی اجازه می‌دهند از مجموع دانش خود استفاده کند و اطلاعات را به هم ربط دهد. راه حل‌ها زمانی به‌وجود می‌آیند که یک ایده خلاقانه یا الهام‌بخش خارجی، مغز را تحریک کند.
4. خود به خود و عاطفی
رایج‌ترین نوع خلاقیت چیست؟ هنرمندان بزرگ مانند نقاشان، نویسندگان و موسیقی‌دانان، بسیاری از معیارهای خلاقیت خود به خود و عاطفی را دارند. قشر آمیگدال که تفکر عاطفی را کنترل می‌کند باعث ایجاد خلاقیت یا لحظات الهام‌بخش ناگهانی می‌شود و به این دسته از افراد اجازه می‌دهد موقعیت را از منظری کاملا جدید ببینند. بسیاری از آثار خلاقانه هنرمندان نیز با خلاقیت عاطفی و به شکلی ناگهانی به آنها الهام شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر دوره رایگان معجزه تبسم را تهیه کنید!
بهترین راه‌ها برای پرورش خلاقیت چیست؟
احتمالا اکنون ذهن‌تان کنجکاو شده باشد که بهترین راه‌ها برای پرورش خلاقیت چیست؟ در ادامه، به کارهایی که می‌توانید برای توسعه و پرورش خلاقیت خود در نظر بگیرید اشاره می‌کنیم:
همکاری با دیگران
افرادی که خلاقیت شناختی و آگاهانه دارند ممکن است از کار با دیگران در یک پروژه سود ببرند. هنگام همکاری با دیگران، ایده‌های متعددی مطرح می‌شود که اثربخشی آنها به جمع‌آوری اطلاعات و آزمایش‌های مکرر نیاز دارد. جمع‌آوری اطلاعات و تأکید بر تحقیق مستقیماً به این خلاقیت اشاره دارد و همکاری با دیگران نیز منجر به پرورش چنین خلاقیتی می‌شود.
تمرکز روی مسائل و رفع محدودیت‌ها
تحمیل این گونه محدودیت‌ها روی یک پروژه خلاق، تمرکز روی حل مشکل را سخت می‌کند. افراد خلاق باید حوزه تمرکز خود را از روی یک مسئله بردارند و روی مسائل مختلف کار کنند تا بتوانند محدودیت‌های جدید را رفع کنند.
پیاده‌روی
اما تأثیر پیاده‌روی و ورزش روی خلاقیت چیست؟ ورزش و نرمش، اضطراب و استرسی که باعث تضعیف خلاقیت می‌شود را کاهش می‌دهد. پیاده‌روی به عقده‌های قاعده‌ای مغز اجازه می‌دهد تا استرس را کنترل کرده و ارتباطات جدیدی بین ایده‌ها ایجاد کند. پیاده‌روی برای انواع خلاقیت‌های خود به خود و شناختی و عاطفی، دری را به سوی الهام گرفتن و خلاقیت بیشتر، باز می‌کند.
جمع‌بندی
در این مطلب به این سؤال پاسخ دادیم که خلاقیت چیست و انواع آن را بررسی کردیم. همان‌طور که در این مطلب خواندید بسیاری افراد خلاق هستند اما نوع آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. البته این مهارت همیشه ذاتی نیست و با تمرین و استفاده از روش‌های مختلف می‌توان آن را توسعه داد.
یک هنرمند مانند پیکاسو نیز سال‌ها روی آثار خود کار کرد و خلاقیت او و آثار شاهکاری که خلق کرد ثمره سال‌ها تلاش بوده است. بنابراین اگر به دنبال این هستید که به فردی خلاق تبدیل شوید بهتر است از همین الان دست به کار شده و روی پرورش خلاقیت خود کار کنید تا چند سال آینده اثر آن را روی شغل و زندگی خود مشاهده کنید.
منبع:
